बायोमास ब्रिकेट योजना

दरवर्षी शेतात मोठ्या प्रमाणात कृषी अवशेष निर्माण होतात परंतु ते अकार्यक्षमपणे जाळले जातात ज्यामुळे त्याची औष्णिक कार्यक्षमता कमी होते आणि पर्यावरणात मोठ्या प्रमाणात प्रदूषण होते. हे कृषी अवशेष बायोमास ब्रिकेट्स/ कांडी कोळसा कार्यक्षम हरित इंधनात रूपांतरित केले जाऊ शकतात. मुख्य अवशेष म्हणजे तांदळाची भुसी, बगॅस, सोयाबीनची भुसी, कापसाचे देठ, भुईमुगाची टरफले, भुसा, मोहरीचे देठ, कॉयर पिठ, तागाच्या काड्या आणि कॉफीचे तुकडे इ. वाहतूक, साठवण आणि हाताळणीच्या समस्यांव्यतिरिक्त, सैल बायोमास थेट जाळणे. पारंपारिक शेगडी मध्ये अत्यंत कमी थर्मल कार्यक्षमता आणि व्यापक वायू प्रदूषणाशी संबंधित आहे. याव्यतिरिक्त, मोठ्या प्रमाणात न जळलेल्या कार्बन राखेची विल्हेवाट लावावी लागते. म्हणून, जर या सामग्रीवर उच्च घनतेच्या इंधन ब्रिकेट्स/पेलेट्समध्ये प्रक्रिया केली गेली तर त्यांचा कार्यक्षमतेने वापर केला जाऊ शकतो. बायोमास ब्रिकेटिंग म्हणजे बायोमास सामग्रीचे घनीकरण म्हणजे दाब लागू करून वेगवेगळ्या आकाराचे ब्रिकेट /पॅलेट तयार करणे.

तांत्रिक माहिती -

ब्रिकेट मशीन वर कचऱ्याला पर्यावरणास अनुकूल आणि उच्च उष्मांक मूल्य असलेल्या ब्रिकेटमध्ये संकुचित करण्यात येते. इंधन म्हणून ब्रिकेट जाळल्याने नैसर्गिक चक्र पूर्ण होते; ज्वलनानंतर ते केवळ प्रकाशसंश्लेषणादरम्यान वाढत्या पिकांद्वारे शोषून घेतलेला कार्बन डायऑक्साइड वातावरणात परत सोडतात. बायोमास ब्रिकेटचा वापर वीज निर्मितीसाठी किंवा थर्मल ऍप्लिकेशनसाठी केला जाऊ शकतो परंतु बहुतेक ते पारंपारिक इंधनाच्या जागी उद्योगांमध्ये थर्मल ऍप्लिकेशनसाठी वापरले जातात.

अनुदान - ब्रिकेट/पेलेट मशीनच्या किमतीच्या 20% किंवा कमाल. रु. 4.00 लाख यापैकी जे कमी असेल.

प्रोत्साहनात्मक धोरणाचा परिणाम म्हणून, राज्यातील ब्रिकेटिंग क्षेत्र हळूहळू वाढत आहे, ज्यामुळे नवीन उद्योजक विकसित होत आहेत, शेतकर्‍यांचे उत्पन्न वाढले आहे आणि ग्रामीण युवकांसाठी रोजगार निर्मिती होत आहे. महाऊर्जा च्या प्रोत्साहन योजनेमुळे अनेक उद्योजकांना फायदा होत आहे.

या व्यतिरिक्त लाभार्थी MNRE-GoI कडून केंद्रीय आर्थिक सहाय्य देखील घेऊ शकतात. (Link-https://biourja.mnre.gov.in/)

महाराष्ट्र ऊर्जा विकास अभिकरण (महाऊर्जा)
(महाराष्ट्र शासन संस्था)

बायोमास ब्रिकेट योजना

तांत्रिक माहिती -

योजना डाउनलोड करा -

जैव ऊर्जा